Eksploatacja środowiska prowadzi do nieodwracalnych zmian, stając się globalnym wyzwaniem. Działania obejmują różnorodne strategie zrównoważonego rozwoju, które równoważą postęp z ochroną zasobów. Inicjatywy, w tym międzynarodowa współpraca, regulacje i wsparcie finansowe, zmierzają do kształtowania proekologicznych postaw i rozwijania zielonej infrastruktury. Analiza rynku ekologii i odnawialnych źródeł energii ramowo nakreśla obecne warunki oraz tendencje z tego zakresu, które obecnie panują w Polsce i w innych państwach europejskich.

Analiza rynku ekologii i odnawialnych źródeł energii

Przewiduje się, że w latach 2022–2030 globalny rynek zielonych technologii i zrównoważonego rozwoju wzrośnie. W 2022 r. wielkość tego rynku wyniosła około 13,76 mld USD. Oczekuje się, że do 2030 r. osiągnie najwyższy poziom prawie 62 mld USD, zwiększając roczną stopą wzrostu wynoszącą 20,8% w latach 2023–2030. 

Żywność ekologiczna a kanały sprzedaży

Na efektywność rynku żywności ekologicznej wpływa nie tylko liczebność producentów, ale także obecność innych podmiotów – m.in. przetwórni czy różnorodnych kanałów sprzedaży.  Dane z raportu Żywność ekologiczna w Polsce z 2021 roku mówią, że w każdym polskim mieście, mającym powyżej 20 tys. mieszkańców znajduje się sklep z ekologiczną żywnością. Ponadto w sieciach sklepów wielkopowierzchniowych przybywa działów dedykowanych takiej żywności. Poza tym, ważnym kanałem sprzedaży jest Internet, gdzie funkcjonują różnorodne podmioty – od sklepów specjalistycznych prowadzących działalność wyłącznie online, przez placówki stacjonarne chcące rozszerzać swoją działalność, po mniejszych sprzedawców oferujących swój asortyment na platformach sprzedażowych typu Allegro.pl. Ze względu na tak duże rozdrobnienie podmiotów zajmujących się sprzedażą żywności ekologicznej online, ich dokładna liczba jest trudna do oszacowania. Równie ważna w tej kwestii jest rosnąca popularność diet pudełkowych, w których repertuarze coraz częściej pojawiają się produkty bio.  

Rynek produktów ekologicznych w Polsce na tle Europejskim

W liczbie producentów żywności ekologicznej w Europie na rok 2021 przodują Włochy, Hiszpania oraz Turcja, posiadając ich kilkukrotnie więcej niż Polska. Natomiast jeśli chodzi o liderów pod względem powierzchni upraw ekologicznych są to kolejno: Francja, Hiszpania i Włochy – państwa te posiadają ponad 2 mln ha upraw ekologicznych.  W Polsce obecnie mamy 507 tys. ha obszarów objętych certyfikacją ekologicznych. Stanowi to 3,5% obszarów rolnych.

Ogólna analiza europejskiego rynku ekologicznego wykazała, że produkcja ekologiczna wzrasta, zarówno pod względem liczby gospodarstw, jak i łącznej powierzchni przeznaczonej pod uprawę ekologiczną w Unii Europejskiej. Większość państw w analizowanym okresie charakteryzuje się płynnym wzrostem wartości obu wskaźników. 

Rynek odnawialnych źródeł energii

Ważnym filarem racjonalnej gospodarki zasobami jest ilość i przede wszystkim sposób pozyskiwania energii. Wartość rynku energii odnawialnej w Polsce szacowna jest na 25,08 GW w 2024r. Do 2029 roku ma osiągnąć 49,38 GW, przy CAGR na poziomie 14,51% w okresie prognozy (2024-2029).  W latach 2018-2022 w Polsce spadło zużycie energii pierwotnej o 3,3%. Jednocześnie wzrosło zużycie energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych (OZE) o 10,1%. Natomiast udział zużycia energii z OZE w ogóle zużywanej energii w 2022 roku wyniósł 12,8%, co stanowi wzrost o 1,6 p.% w stosunku do 2018 roku. Na tle danych z państw Unii Europejskiej, Polska plasuje się dużo poniżej średniej, która wynosiła 22% w 2020 roku. Ponadto udział OZE w zużyciu energii ogółem w UE w 2021 r. wynosił 21,8%. 

Jak wynika z analizy obecnego stanu OZE w Polsce największe znaczenie mają biopaliwa stałe. Są to substancje organiczne, takie jak drewno i odpady drewnopochodne oraz odpady z produkcji rolniczej i ogrodniczej. Ich udział w zużyciu w porównaniu z rokiem 2021 zmalał. Kolejne typy OZE, mające największy udział w zużyciu energii to: energia wiatru i biopaliwa ciepłe. Natomiast największy wzrost w zestawieniu z rokiem 2021 odnotowano dla energii słonecznej (o 2,8 p.%), głównie za przyczyną szybkiego rozwoju fotowoltaiki.  

Rynek ekologii i OZE

Rynek produktów ekologicznych oraz OZE w Europie oraz w Polsce rozwija się pomimo rosnącej inflacji i niesprzyjającej sytuacji związanej z wojną na Ukrainie. Mimo zbieżnych tendencji wzrostowych w Polsce i Europie, nasz kraj nie ma nadal silnej pozycji na międzynarodowym rynku ekologii. Natomiast wzrastająca świadomość społeczna na temat stanu środowiska naturalnego, będąca efektem m.in. kampanii społecznych i działalności trzeciego sektora może przyczyniać się do dalszego i efektywniejszego działania na tym polu.  W połowie stycznia, europarlamentarzyści przyjęli nową dyrektywę, która zrewolucjonizuje sektor produktów ekologicznych. Celem nowych regulacji jest uproszczenie i zwiększenie wiarygodności systemu etykietowania produktów. Zgodnie z nowymi zasadami, nie będzie już możliwe używanie niepotwierdzonych ogólnikowych twierdzeń ekologicznych, takich jak „eko-friendly”, „naturalny”, „biodegradowalny”, „neutralny wobec klimatu” czy „ekologiczny”, bez konkretnego uzasadnienia. Po zatwierdzeniu dyrektywy przez Radę Unii Europejskiej, kraje członkowskie otrzymają 24 miesiące na wdrożenie nowych przepisów, licząc od momentu opublikowania ich w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Autorzy: Katarzyna Saracen, Katarzyna Kucia