Analiza rynku innowacji medycznych wykazała, że przemysł farmaceutyczny nadal znajduje się w czołówce w dziedzinie wdrażania innowacji w Polsce. Pandemia COVID-19 sprawiła, że cyfrowe rozwiązania i innowacje medyczne weszły do powszechnego stosowania szybciej, niż przewidywano. Bez wątpienia cyfryzacja usług w branży medycznej powoli staje się codziennością.
Telemedycyna i zdalna ochrona zdrowia to najistotniejsze kierunki rozwoju rynku innowacji medycznych. Do najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin wiedzy należą mechanizmy wykorzystujące sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe.
Według raportu Global Innovation Index (GII) z 2019 roku, Polska pod względem innowacyjności w medycynie jest na 39. miejscu w rankingu światowym. Natomiast wśród krajów europejskich zajmuje 26. miejsce.
Według badania GUS w latach 2017-2019 wśród polskich przedsiębiorstw przemysłowych i usługowych na 3 miejscu w dziedzinie wdrażania innowacji znajduje się przemysł farmaceutyczny. Producenci wyrobów farmaceutycznych stanowili 54,1% przedsiębiorstw innowacyjnych. Wśród nich 40,7% przedsiębiorstw wprowadziło nowe lub ulepszone produkty. Natomiast 38,5% firm zastosowało nowe lub ulepszone procesy biznesowe, a 33,3% nowe lub ulepszone produkty i procesy biznesowe.
W czerwcu 2021 roku został zainaugurowany nowy projekt Warsaw Health Innovation Hub. Ta inicjatywa ma wspierać rozwój biotechnologii i innowacyjnych rozwiązań w Polsce. Projekt ma łączyć sektor publiczny z biznesem w celu tworzenia innowacyjnych rozwiązań medycznych, technologicznych i prawnych.
Telemedycyna jako przykład innowacji medycznych
Według raportu Deloitte telemedycyna i zdalna ochrona zdrowia to najistotniejszy kierunek rozwoju branży medycznej. Uważa się, że do 2040 roku przynajmniej 25% zabiegów ambulatoryjnych, profilaktyki, opieki długofalowej i wellbeing będzie już świadczona zdalnie.
W Polsce przykładami takich rozwiązań jest m.in. telemedycyna, telemetria czy zdalny monitoring. Nikt nie wyobraża już sobie funkcjonowania bez e-recepty czy e-zwolnienia. Powstają też aplikacje dedykowane placówkom medycznym czy szpitalom. Dodatkowo tworzone są narzędzia wspierające potrzeby pacjentów i lekarzy, np. internetowa książeczka zdrowia Comarch HealthNote.
Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe
Według danych NCBiR jednym z głównych trendów jest wykorzystywanie sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego zarówno w medycynie, jak i biotechnologii. Badania skierowane są głównie w stronę diagnostyki, rozwoju leków oraz telemedycyny. Analiza rynku innowacji medycznych wykazała, że szybko rozwijają się też takie segmenty jak bioinformatyka i uczenie maszynowe, nowe techniki terapeutyczne oraz rozwój immunoonkologii.
Dynamiczny wzrost zainteresowania sztuczną inteligencją widać w sektorze start-upów. W przeglądzie innowacyjnych startupów medycznych w Polsce pt „Top Disruptors in Healthcare 2021” umieszczono 115 projektów. Według raportu start-upy te rozwijają się właśnie głównie w obszarach telemedycyny (63 startupy, czyli 55% badanych) i AI (43 startupy, czyli 34% badanych). Pojawiają się też zagadnienia wspomagania rehabilitacji, badań klinicznych, edukacji, danych medycznych czy tych łączących medycynę z robotyką. Wśród start-upów znajdują się na przykład BrainScan, który wykorzystuje AI do zautomatyzowania i przyspieszenia diagnostyki obrazowej opartej na tomografii komputerowej. Równie ważna jest innicjatywa ABA Stroke. Tworzą oni lek cyfrowy mający zastosowanie w terapii kognitywistycznej osób po udarach. Natomiast Life Flow skupia się na nieinwazyjnej metodzie diagnostyki miażdżycy w oparciu o algorytmy wykorzystywane w obliczeniowej mechanice płynów – CFD, na podstawie danych obrazowych.
Chirurgia robotyczna na rynku innowacji medycznych
Innowacje w medycynie to również nowoczesny sprzęt medyczny. Na salach operacyjnych pojawiły się roboty chirurgiczne, dzięki którym zmniejsza się rozległość zabiegów operacyjnych i poprawia ich jakość. Przy jednoczesnym ograniczeniu się powikłania i okres hospitalizacji. W chirurgii roboty są używane rutynowo od początku XXI wieku. Obecnie w Polsce działa 15 autoryzowanych robotów chirurgicznych da Vinci – choć nazywane robotem, są w istocie zaawansowanymi manipulatorami chirurgicznymi. W Polsce działają także systemy chirurgiczne CorPath GRX i ExcelsiusGPS. Nadal kładzie się nacisk na rozwijanie i wprowadzanie innowacji także w segmencie inteligentnych systemów diagnostycznych.
Biomateriały
Ważnym trendem jest dynamiczny rozwój sektora biomateriałów i biodruku. Biomateriały to materiały, z których można produkować urządzenia i elementy mające bezpośredni kontakt z tkankami organizmu. Do takich produktów należą na przykład implanty, rozruszniki serca czy rurki intubacyjne. „Wydaje się, że rozwój tych technologii został zdynamizowany poprzez szeroką dostępność druku 3D umożliwiającego projektowanie i wykonywanie elementów do tej pory niemożliwych lub trudnych w produkcji. Jednakże ten sektor jest jeszcze we wczesnej fazie rozwoju, a wiele projektów znajduje się dopiero w fazie badań i wymaga kosztochłonnej weryfikacji oraz certyfikacji medycznej” (NCBR).